Biobrandstoffen worden geproduceerd met behulp van chemische reacties en warmte om grondstoffen zoals zetmeel, suikers en andere moleculen af te breken. De term biobrandstoffen omvat biodiesel van de eerste en de tweede generatie, die zich onderscheiden door het productieproces en de aard van de vereiste grondstof. Biodiesel van de eerste generatie wordt geproduceerd door middel van een proces dat verestering wordt genoemd, waarbij gebruik wordt gemaakt van eetbare gewassen zoals koolzaad, palmolie en andere plantaardige olie.
Biodiesel van de tweede generatie, ook bekend als met waterstof behandelde plantaardige olie (Hydrotreated Vegetable Oil, HVO), wordt geproduceerd door middel van een proces van hydrogenering, d.w.z. een behandeling met waterstof. HVO is veel flexibeler als het om grondstoffen gaat, omdat het kan worden geproduceerd uit afval van lage kwaliteit zoals dierlijke vetten en bakolie of uit niet-eetbare bronnen zoals algen, stro en zelfs paddenstoelen.
De voor- en nadelen van biodiesel
Als brandstof heeft biodiesel een aantal voordelen. De grondstof is goedkoop, het productieproces van het omzetten van grondstof in energie is relatief eenvoudig en biodiesel stoot aanzienlijk minder CO2 uit bij verbranding. En het kan worden gebruikt met bestaande infrastructuur en motortechnologie met minimale aanpassingen. Het kan zelfs worden gemengd met diesel.
Toch lijkt de kans dat biodiesel een belangrijke alternatieve brandstof voor trucks wordt, steeds onwaarschijnlijker. Dit zijn de redenen. De eerste reden is efficiëntie. Biodiesel heeft een lagere energieopbrengst (ongeveer 10% minder dan conventionele diesel), wat betekent dat er grotere hoeveelheden brandstof nodig zijn. Dan is er nog het feit dat biodiesel wellicht niet geschikt is voor winterse omstandigheden, aangezien de temperatuur waarbij de brandstof stolt veel hoger is dan die van diesel. Het gebruik van biodiesel kan ook leiden tot operationele problemen zoals verstopping van bijvoorbeeld de injectoren.
Naast efficiëntie en technologie stelt de grootschalige toepassing van biodiesel echter grotere vragen over duurzaamheid. Critici van de eerste generatie biobrandstoffen stellen dat de productie van grondstoffen leidt tot ontbossing.
Dan is er ook nog het potentiële conflict dat de eerste generatie biodiesel heeft met de voedselproductie en de gevolgen die dit kan hebben voor de voedselprijzen, aangezien steeds meer landbouwgrond wordt bestemd voor de productie van brandstoffen. Dit soort zorgen hebben een grote impact gehad op de groene geloofwaardigheid van biodiesel, wat de Europese Commissie heeft doen besluiten dat biobrandstoffen op basis van gewassen niet in aanmerking komen om mee te tellen voor de EU-doelstellingen voor hernieuwbaar transport voor nationale regeringen.
HVO: een waardige kandidaat?
Gezien deze uitdagingen hebben voorstanders van biodiesel hun focus verlegd naar minder water- en landintensieve alternatieven zoals HVO vervaardigd uit organische afvalproducten. De hoge kwaliteit van HVO als brandstof en het potentieel dat veel olieproducenten, met name die in Europa, zien in het gebruik ervan om problemen met overcapaciteit en winstgevendheid in raffinaderijen aan te pakken, heeft de investeringen op dit gebied doen toenemen. Onlangs zijn ten minste drie nieuwe Europese HVO-investeringen aangekondigd die de markt zullen helpen de komende 3 jaar met bijna 88,5% te groeien. Ook uit Azië en het Midden-Oosten groeit de belangstelling.
Dus misschien is HVO het antwoord op de ondergang van biodiesel? Wel, ja en nee. HVO heeft veel voordelen, maar het is nog steeds een brandstof die in de meeste delen van de wereld duur is om te produceren en die lijdt onder een gebrek aan voldoende grondstof. Ondanks groeiende investeringen is massaproductie van HVO een uitdaging, wat betekent dat het onwaarschijnlijk is dat het op korte termijn de markt voor alternatieve brandstoffen zal domineren, hoewel het zeker kan veranderen hoe de biodieselsector er vandaag uitziet. Over het geheel genomen kan misschien het best worden geconcludeerd dat het meest levensvatbare gebruik van biodiesel van de eerste en tweede generatie zal zijn als mengsel in de huidige fossiele brandstoffen.
Een aanvulling op andere alternatieve brandstoffen
Hoewel biodiesel misschien niet het onmiddellijke antwoord is op een koolstofvrije toekomst, kan het zeker een aanvulling zijn op andere alternatieve brandstoffen zoals LNG en elektromobiliteit. Ik heb een gids opgesteld die de voor- en nadelen schetst van enkele van de meest besproken alternatieven voor diesel van vandaag.
