Trucks
Trucks
Een nieuw Europees emissiehandelssysteem brengt een prijskaartje aan de CO2-uitstoot van het wegverkeer met zich mee, wat naar verwachting zal leiden tot hogere prijzen voor fossiele brandstoffen. Het systeem treedt in werking in 2027. Dit is hoe het zal werken.
Het eerste emissiehandelssysteem, ETS1, werd in 2005 in Europa ingevoerd. Het omvat emissies uit de productie van elektriciteit en warmte, de industriële productie en de luchtvaartsector. In 2027 lanceert de EU een tweede emissiehandelssysteem (ETS2), ditmaal zal het wegtransport onderworpen worden aan een CO2-beprijzing. Het systeem moet de uitstoot tegen 2030 met 43% verminderen ten opzichte van het niveau van 2005. Verwacht wordt dat dit gevolgen zal hebben voor de kostenstructuur voor transportbedrijven in heel Europa.
Simpel gezegd hangt ETS2 een prijskaartje aan de klimaatimpact van wegtransport. De EU stelt een maximum aan CO2-uitstoot vast en de toegestane emissies worden verdeeld in emissierechten, die vervolgens worden geveild. Elk emissierecht geeft de houder het recht om één ton koolstofdioxide uit te stoten.
ETS2 is een upstream-systeem. Dit betekent dat het de brandstofleveranciers zijn, en niet de eindgebruikers, die emissierechten moeten kopen. Binnen deze regeling kunnen bedrijven indien nodig emissierechten met elkaar verhandelen.
Analisten in heel Europa verwachten dat de extra kosten voor emissierechten voor fossiele brandstoffen hoogstwaarschijnlijk aan de pomp worden doorberekend, in de vorm van hogere prijzen voor de consument. Hoe hoog de prijzen precies zullen stijgen, is moeilijk te voorspellen. Dit hangt af van de vraag naar en het aanbod van emissierechten. De meeste voorspellingen wijzen op een stijging van € 0,15 tot € 0,25 per liter fossiele dieselbrandstof tegen 2030. Andere, dramatischere voorspellingen wijzen op prijsstijgingen tot wel € 0,50 per liter.
"Maar dat is nou juist de bedoeling van het systeem. "Het creëert een omslagpunt waarop de overstap naar elektriciteit, biogas of HVO economisch haalbaarder wordt", zegt Mattias Goldmann, oprichter en CEO van het Zweedse 2030-Secretariat, dat zich inzet voor een fossielvrije transitie in de transportsector.
Tegelijkertijd zal de impact op de prijs afhangen van politieke beslissingen. Als het systeem op aanzienlijke kritiek van de industrie en het publiek stuit, zal het waarschijnlijk worden aangepast om de gevolgen voor de brandstofprijzen te beperken.
Hernieuwbare brandstoffen, waterstof en elektriciteit zijn in ieder geval uitgesloten van ETS2. De kosten hiervan stijgen dus niet, waardoor ze concurrerender worden. Dit geeft bedrijven die al met deze brandstoffen of met elektriciteit werken een concurrentievoordeel, zowel op het gebied van kosten als op marktpositie.
De bedrijven die het meest getroffen worden, zijn uiteraard die met een hoog verbruik van fossiele brandstoffen. Maar de gevolgen zullen ook afhangen van factoren als de samenstelling van het wagenpark, rijgedrag en het brandstofaccijnsstelsel in de verschillende landen.
"Een bedrijf dat momenteel grote hoeveelheden fossiele diesel gebruikt in een land met lage brandstofaccijnzen, moet rekening houden met een flinke kostenstijging. Tegelijkertijd krijgen degenen die al hebben geïnvesteerd in elektrische voertuigen, consolidatie of intermodaal transport een concurrentievoordeel", aldus Mattias Goldmann.
Hoewel het systeem in 2027 van kracht zal worden, moeten de belanghebbenden in de transportsector nu al beginnen met het rapporteren van hun emissies.
Bedrijven die hun blootstelling aan de stijgende prijzen van fossiele brandstoffen willen verminderen, kunnen verschillende maatregelen treffen. Eco-rijden, slimme routeplanning, geoptimaliseerde bandenkeuze en snelheidsbeheer kunnen besparingen opleveren. Maar de grootste winst zal komen van de overstap naar andere brandstoffen.
"Wat eerst bijna winstgevend was, is nu duidelijk winstgevend. Bovendien is er de communicatieve waarde: als je kunt laten zien dat je koploper bent op het gebied van duurzaamheid, kan dat een concurrentievoordeel zijn."
ETS2 is bekritiseerd omdat het kleinere exploitanten mogelijk harder treft, vooral die in landelijke gebieden of landen waar diesel historisch gezien goedkoop is.
"Ja, het systeem is in dat opzicht onevenwichtig. Maar het zal ook substantiële inkomsten voor de EU genereren, en de helft van dat geld is bestemd om de maatschappelijke gevolgen tegen te gaan. "Deze herverdeling is essentieel om wijdverbreide protesten te voorkomen", zegt Mattias Goldmann.
Analisten hebben verschillende meningen over de effectiviteit van ETS2. Mattias Goldmann is ervan overtuigd dat het systeem zal werken.
“We hebben gezien dat ETS1 in andere sectoren succesvol is geweest. ETS2 zal de groene transitie versnellen, vooral in landen die achterop zijn geraakt. En dat zal gebeuren zonder mandaten van bovenaf. De markt bepaalt wat het kost om te blijven vervuilen. "Het is een effectieve manier om de impact op het klimaat te verminderen."
